ÖTV Muafiyetli Engelli Araçlarında 10 Yıl Kuralı
- Emre Cebeci
- 27 Kas
- 3 dakikada okunur
Kısa cevap: Danıştay Yedinci Dairesi, 15.01.2025 tarihli ve Seri No:14 sayılı ÖTV Tebliği’nin 10. maddesinde yer alan — daha önce ÖTV muafiyetiyle araç almış kişilerin, araç satışına ilişkin bazı hallerde yeniden ÖTV istisnasından yararlanabilmeleri için “10 yıl” beklemelerini öngören — hükmün yürütmesini durdurdu. Bu yürütmeyi durdurma kararı, özellikle 27 Aralık 2024 öncesinde (eski düzenlemeye göre) hak kazandıktan sonra araçlarını satış/devir suretiyle elinden çıkaran engelli kişilerin, kazanılmış haklarının geriye dönük olarak kısıtlanamayacağını esas alıyor.
1) Hangi düzenleme ve hangi hüküm durduruldu?
Dava konusu düzenleme: Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği’nde değişiklik (Seri No:14), Resmî Gazete: 15.01.2025. Tebliğin 9. ve 10. maddelerine karşı iptal ve yürütmenin durdurulması talebiyle dava açılmıştı.
Danıştay, Tebliğ’in 10. maddesindeki şu paragrafın yürütmesini durdurdu: “... ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl geçtikten sonra satışı veya devri, taşıtın ilk iktisap tarihinden on yıl geçmedikçe malul ve engelliye istisnadan tekrar yararlanma hakkı sağlamaz.” (Metnin özü; karar metninde aynen yer alıyor.) Yürütmesi durdurulan bu paragraf geriye yürümeyi ve kazanılmış haklara müdahaleyi içerdiği gerekçesiyle telafisi güç zarar doğurma ihtimali bulunduğundan durduruldu.
2) Neden yürütme durduruldu? (Danıştay’ın gerekçesi — ana noktalar)
Kazanılmış haklara müdahale: Kanun değişikliğinin ve Tebliğ’in, daha önce (beş yıllık düzenleme uyarınca) hak kazanmış olan engellilerin bu kazanılmış haklarını geriye dönük olarak ortadan kaldırdığı kabul edildi. Bu durum hukuki güvenlik ve kazanılmış hak ilkelerine aykırı bulunmuştur.
Telafisi güç/imanlı zarar riski: Danıştay, düzenlemenin uygulanmasının engellilerin araçsız kalmasına yol açabileceğini, bunun telafisi güç veya imkânsız zararlara neden olabileceğini vurguladı; bu nedenle 2577 sayılı İYUK’un 27. maddesi uyarınca yürütmeyi durdurmanın koşullarının (aciliyet/telafisi güç zarar) gerçekleştiğine hükmetti.
Sınırlı kabul: Öte yandan Tebliğ’in 9. maddesinde yapılan “beş yıl” ibaresinin “on yıl” olarak değiştirilmesine ilişkin kısım hakkında Danıştay yürütmeyi durdurma istemini reddetti; yani tüm değişiklikler durdurulmadı, karar kısmi (sadece 10. madde paragrafı için) yürütmeyi durdurma şeklindedir.
3) Kararın pratik etkisi — kimler yararlanır?
Yararlanabilecekler (örnek): 27 Aralık 2024 tarihinden önce ÖTV istisnasıyla araç satın almış, beş yıllık sürenin dolmasını bekleyip bu sürenin dolmasından sonra aracı satmış veya devretmiş ve yeni araç alımı için ÖTV istisnasına tekrar hak kazandığını düşünen engelli kişiler — Danıştay kararı sayesinde, Tebliğ’in “10 yıl” hükmü bu kişilere geri yürütülemeyecek; dolayısıyla 10 yıl bekleme şartı bu grup açısından şimdilik uygulanmayacak (yürütme durdurulduğu için).
Yeni alımlar: Ancak bu karar, sonrasında yapılacak düzenlemeler ya da kanun değişikliklerinin nihai hukuki durumunu değiştirmez; ayrıca Tebliğ’in diğer bölümleri (ör. 9. madde ile yapılan değişikliklerin bir kısmı) hakkında yürütme durdurma talebinin reddedilmiş olması, yeni başvuruların teknik yorumuna etki edebilir. Dolayısıyla somut başvurularda vergi idaresinin uygulaması ve nihai yargı kararı önem taşır.
4) Kararın hukuki niteliği ve süreci — önemli notlar
Geçici tedbir: Danıştay’ın verdiği karar yürütmeyi durdurma kararıdır; bu, düzenlemenin uygulanmasının durdurulması yönünde geçici (tedbirî) bir önlemdir. Kesin iptal kararı henüz verilmemiştir; iptal davalarının esasına ilişkin nihai karar daha sonra verilecektir.
Karara itiraz yolu: Kararda belirtilene göre, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 7 gün içinde Danıştay Vergi Dava Daireleri Kuruluna itiraz yoluna gidilebileceği (oyçokluğuyla verildiği) ifade edilmiştir; yani idare veya başka tarafın itiraz hakkı bulunmaktadır. Bu yüzden kararın uygulanması ve nihai sonucu değişebilir.
5) Somut adımlar — ne yapılmalı? (pratik öneriler)
Durum tespiti: Öncelikle sizin veya danışanınızın somut durumunu tespit edin: Araç hangi tarihte ilk defa ÖTV istisnasıyla alınmış? Aracı ne zaman ve hangi şartla satıldı/devredildi? Yenidoğan başvuru/ret yazısı var mı?
Belgeler: İlk iktisap belgesi, satış/devretme kayıtları, önceki ÖTV istisnası başvuru/ret yazıları, kimlik/engellilik belgeleri gibi evrakları hazırlayın.
İdari başvuru: Eğer vergi idaresi (veya ilgili birim) ÖTV istisnası talebinizi 10 yıllık bekleme nedeniyle reddettiyse, reddin dayanağını gösteren yazıyı alın ve Danıştay karasını (yürütmeyi durdurma) gerekçe göstererek idari itiraz/yeniden değerlendirme talep edin.
İdari dava/İptal davası: İdare aynı gerekçeyle ret etmeye devam ederse, yürütmenin durdurulması kararını da dayanak göstererek idari dava açılabilir. Bu süreçte vergi/idarî dava tecrübesi olan bir avukatla çalışılması önerilir.
6) Özet ve dikkat edilecek hususlar
Danıştay, Tebliğ’in tamamını durdurmadı; sadece 10. maddede yer alan ve geriye yönelik etkileri olan paragraf için yürütmeyi durdurdu.
Bu karar kazanılmış hakları korumaya yöneliktir; uygulamada bu gruptaki kişilerin ÖTV muafiyeti taleplerinin daha önceki beş yıllık düzenlemeye göre değerlendirilmesi beklenebilir. Ancak karar geçici bir tedbirdir ve idarenin itirazı veya nihai Danıştay kararı sonucu değiştirebilir.
Haber ve hukuki yorumlar yaygın biçimde çıkmış; ancak en sağlam kaynak karar metninin kendisidir
Kaynaklar (okumanız/indirmeniz için)
Danıştay 7. Dairesi, Esas No: 2025/400 — karar metni (PDF). yasadikca.com
AserLegal — hukuk değerlendirmesi ve uygulama notları (haber/analiz). aserlegal.com
Evrensel (gündem haberi — kısa özet). Evrensel
UYARI !!
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Muhammed Emre CEBECİ'ye aittir. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir.
Yorumlar